OPEN BRIEF
Kaken, wangen,ogen
Lang, heel lang heb ik alle rapporten over de Briëtwoningen doorgespit. De feiten zijn duidelijk en daar kon niemand omheen. Dacht ik.
De Briëtwoningen bleken hoog monumentaal waardig, renovatie is kostbaar maar kan goed.
Nou, schrijf dat dan maar op, zei ik tegen mezelf.
Daar deed ik 4 uur over volgens alle regelen der kunst.
Dat kan ik immers wel.
Ik wist wat ik moest zeggen, had een pakkende inleiding, ordende de argumenten voor en tegen, gaf er een juiste en redelijke toon aan, vatte alles nog eens samen en besloot met de conclusie als hierboven neergelegd.
Kortom: een redelijk, indringend en goed stuk.
Ik heb het uitgewist en in de prullenbak gegooid. Er stond niets in wat nieuw was. Alles was redelijk en juist en toch was het niets.
Want er is besloten om hoogmonumentale woningen te slopen. Daar kan redelijkheid, indringendheid en kwaliteit kennelijk niet tegenop.
Daarom schrijf ik nu dit op en weet : hiervan gaat niets in de prullenbak. Je zult iets moeten zeggen en het zal uit jezelf moeten komen.
Bestaan er misschien toch zoiets als redelijke gevoelens? Als het met het hoofd niet gaat, dan maar uit het hart?
Woorden uit het verleden komen in me op. Ik denk aan mijn vader. Jongen, als er iets niet goed gaat en je kan er iets aan doen, dan moet je er ook iets aan doen. Zeg dan wat. Anders ben je gewoon een slampamper.
Ik slik nu even bij die herinnering. En wat dat ook is, ik wil geen slampamper zijn, dat weet ik zeker.
Andere brokstukken gaan als flarden door mijn hoofd. Van niets doen leer je niets. Ja, lieve mama.
Handen wassen in onschuld.
Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw. Oh, die prachtige woorden.
En toch. Wat is dat laatste? Plotseling heb ik daar nu heel andere gevoelens bij.
Stil maar, wacht maar?
Dertig jaar heeft Woongoed, de woningbouwvereniging, de Briëtwoningen volstrekt onvoldoende onderhouden.
Woongoed heeft al die 30 jaren de vochtproblemen niet opgelost. De asbestproblemen niet opgelost. De tochtproblemen niet opgelost. De funderingsproblemen niet opgelost. Niks opgelost.
Veel bewoners valt weinig te verwijten. Wie niet in een krot woont heeft heel makkelijk praten. Zij zijn er klaar mee. Zij hebben er helemaal genoeg van om in een krot te wonen, geloven niet meer in renovatie en zien sloop als enige optie.
Dat is duidelijk, dat is hun goed recht en dat is hun werkelijkheid, al is de waarheid dat kostbare grondige renovatie wel degelijk goed mogelijk is. Maar zij zijn de beste getuigen van het feit dat Woongoed de boel heeft laten verrotten en verkrotten.
Zij zijn dan ook geen slampampers.
Woongoed, de bovenstebeste opknapper van Nieuw-Middelburg, is hier, natuurlijk onbedoeld, de slampamper en bepaald geen kleintje.
Te pijnlijk voor woorden.
Het dilemma was helder: slopen of renoveren?
Maar het is helaas Woongoed die ons voor dit dilemma heeft gesteld door, het kan haast niet anders, bewust vele jaren lang niet verder te investeren.
Volstrekt maar dan ook volstrekt verwaarloosde maar ook volstrekt hoogmonumentaalwaardige en renoveerbare woningen drijven nu kennelijk onafwendbaar en begeleid door onmachtig zwijgen richting sloop.
Want velen staan erbij en kijken ernaar. Ook Woongoed.
Een stenen grafbed, omgord door plassen bloed van rood steengruis, verworden tot monumentenmoord.
En dan: een gemeenteraad die er in grote meerderheid tot op heden de handen bij wringt en deze wast in een poel van bewonersleed, omgeven door en als inleiding van een werkelijk onmiddelburgs tafereel : vrijwillige vernietiging van belangrijk erfgoed.
En dan tenslotte het college van b en w. Het was wachten op een definitieve beslissing van hen. Stil maar, wacht maar. Tussen hoop en vrees. Het is dan nu slopen geworden.
Slopen? Deze hoogmonumentale woningen? Veel pijnlijker kan het toch wel niet. Het college had beter moeten weten. Dat onze wethouder hiertegen heeft gestemd verzacht iets maar niet de harde werkelijkheid van sloop van het meest kenmerkende deel van deze hoogmonumentale woningen, de Baarsjesstraat.
En dat terwijl zoveel mensen met zoveel kennis, zoveel ervaring en zoveel gevoel voor monumenten, zoveel mensen met greinen van naspeurbare wijsheid, zoveel mensen met gevoel voor verleden, zij allen en nog veel anderen al hebben gezegd: alsjeblieft, doe dit niet.
Behoud dan tenminste een klein stukje , behoud dan in ieder geval een deeltje verleden, bv de Baarsjesstraat.
En wat hoor ik nu? een laissez faire, een wachten op de loze belofte dat alles nieuw wordt.
Ja, dat zal best. Er worden nieuwe woningen gebouwd in dezelfde stijl. Zoiets riepen tandartsen in de 50er jaren toch ook? En veel mensen werden toen afgescheept met een kunstgebit. Ja, een kunstgebit zal wel nodig zijn als je door deze giftige zure appels van monumentensloop heen zal moeten bijten.
Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw.
Nee, alles wordt namaak. En zo verworden prachtige woorden tot kortzichtige vensters van slampamperij. Wat noodzaak is voor veel bewoners is een daad van barbarij voor veel anderen. Bedankt Woongoed. Bedankt gemeenteraad. Bedankt college.
En met het dwingend voorstel tot slopen en hetzelfde weer opbouwen heeft Woongoed het namaken ingevoerd.
Een namaakmentaliteit spookt daardoor nu rond in Middelburg, namaak met een bloeiende kern en bittere smaak van platvloerse vergetelheid. Die laatste is van monumentale afmetingen, dat dan weer wel.
Als we met deze namaakmentaliteit Middelburg na de oorlog hadden herbouwd hadden we nu een namaakstad. Een huilend vissersjongetje, geschilderd op de manier van Monet door namakers.
Laten we dus het verleden dan maar slopen, ook al is het ook nog zo hoogmonumentaal, al is het nog zo de moeite waard om te bewaren? Laten we het dan maar weggooien en er maar iets voor terugzetten wat er op lijkt? Las Vegas bij de Langevieleweg? Sloop ?
Ik ben kennelijk niet bij machte geweest dit te verhinderen.
Daarom staat het schaamrood me op de kaken. Wat kan ik eigenlijk als zelfs een klein deel van dit slopen niet kan worden verhinderd?
Slopen.
Mijn wangen gloeien dieprood van schaamte, voor mezelf en voor al die anderen die het slopen misschien ook niet willen maar er niets aan doen of er niets aan kunnen doen en voor hen die niets willen doen omdat ze er slachtoffer van zijn.
Slopen.
En mijn ogen vullen zich tenslotte met tranen van woede als ik denk aan mijn eigen onmacht.
Woede, denkend aan hen die er niets aan willen doen, woede als ik denk aan het onzalige trio: onwil, apathie, tegenzin.
Woede als ik denk aan Woongoed, die ,hoe goedbedoelend ook, eigenlijk dit probleem heeft veroorzaakt en er bewoners en burgers mee heeft opgezadeld.
Woede omdat het eigenlijk niet simpeler kan en ook niet ingewikkelder. Want wat niet anders kan kan niet anders en wat wel anders kan kan wel anders.
Slopen.
Het enige wat ik hier nog kan doen is vragen of er nog meer mensen zijn die ook niet willen dat een representatief deel van de Briëtwoningen gesloopt wordt en of ze dat dan nu echt luid en duidelijk kenbaar willen maken aan hen die dit slopen besloten hebben.
Niemand, niemand, niemand is immers een eiland.
Alles van waarde is weerloos.
En uit de vertes van verledens stromen toekomsten en hedens,
wat zij bouwden, monumenten, rij na rij.
altijd eeuwig, toch voorbij.
Piet Kraan. Fractievoorzitter LPM.
Middelburg, 18 mei 2021.
